جغرافیا ،آب و هوا:
استان گواندونگ با جمعیتی بیش از 126 میلیون نفر پرجمعیتترین و ثروتمندترین استان چین با مساحت 177900 کیلومتر مربع در سواحل جنوبی چین واقع شده است. بیش از 40 میلیون نفر آن جمعیت استان طبقه متوسط و حدود 30 درصد آن را افراد بین 15 تا 35 سال تشکیل می دهد. شهر گوانجو مرکز استان و شنزن قطب فناوری این استان از پرجمعیت ترین و مهم ترین شهرهای چین محسوب میگردد.
گواندونگ از جنوب به دریای چین جنوبی راه دارد و دارای خطوط ساحلی به مسافت 4300 کیلومتر است. این استان از شمال شرق با استان فوجیان، از شمال با جیانگشی و هونان، از غرب با منطقه خودمختار گوانگشی و از جنوب با منطقه ویژه اداری ماکائو و هنگ کنگ هم مرز میباشد. گواندونگ دارای آب و هوای نیمه گرمسیری و مرطوب بوده و جنوب استان نسبت به سایر مناطق گرم تر است. زمستانها کوتاه، معتدل و تقریبا خشک و تابستانها طولانی، گرم و بسیار مرطوب میباشد. میانگین بالاترین دما در ماههای ژانویه و جولای به ترتیب 18 و 33 درجه سانتیگراد است که اغلب رطوبت هوا در تابستان گرمای هوا را تشدید میکند.
اقتصاد:
اصلاحات دنگ شیائوپینگ و اتخاذ سیاست درهای باز وی موجبات رشد اقتصاد گواندونگ را در اوایل دهه 1990 فراهم نمود و به تدریج استانهای همسایه را نیز تحت تاثیر قرار داد.گواندونگ معروف به کارخانه دنیا، با بالابردن ارزش زنجیره تولید خود از صنایع سبک مثل نساجی، اسباب بازی و کفش به صنایع سنگین تر و تولیدات IT و تجهیزات برق اکنون بزرگ ترین صادر کننده و وارد کننده کالا در سطح کشور چین به شمار میرود.
تولید ناخالص داخلی استان گواندونگ در سال 2023 به 13 تریلیون یوآن (معادل 1.9 میلیارد دلار) رسید که حدود 11% GDP کشور را تشکیل میدهد. تجارت خارجی این استان در سال 2023 به رقم 8 تریلیون یوآن (معادل 1.2 تریلیون دلار) رسید که این رقم 19.9 درصد از کل تجارت خارجی چین را به خود اختصاص میدهد که نه تنها این استان را در رتبه اول در زمینه تولید ناخالص داخلی از سال 1980 در بین استانهای چین قرار داده بلکه آن را به عنوان بازیگر اصلی تجارت خارجی چین و موتور محرکه اقتصاد چین مبدل کرده است و چنانچه این استان به عنوان یک واحد دولت – ملت مستقل در نظر گرفته شود، در جایگاه سیزدهم جهان قرار گرفته و موقعیتی بالاتر از استرالیا و نزدیک به کره جنوبی دارد.
در آخرین آمار منتشر شده از سوی گمرک چین، تجارت خارجی استان گواندونگ در 5 ماه ابتدایی سال 2024 به رقم 3.59 تریلیون یوآن رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود 14 درصد افزایش نشان می دهد. صادرات از استان گواندونگ با افزایش بیش از 10 درصدی به 2.33 تریلیون و واردات با افزایش حدود 20 درصدی به 1.26 تریلیون یوآن رسیده است.
در زمینه فن آوری در این استان 19 شرکت در زمره 500 شرکت برتر Global Furtune قرار دارند و با دارا بودن 12 خوشه برتر ملی با 71 هزار شرکت صنعتی و 75 هزار شرکت فعال در زمینه فن آوری پیشرفته (HighTech)، حدود 30 درصد از مجموع تولیدات جهانی موبایل و لوازم منزل، 50 درصد تجهیزات 5G، 70 درصد از پهبادهای تجاری و 12 درصد از خودروهای الکتریکی دنیا را در اختیار دارد.
گوانگدونگ با بیش از 230 کشور و منطقه همکاری اقتصادی و تجاری برقرار کرده است. این استان از 9 فرودگاه جهت نقل و انتقال هوایی مسافر در منطقه خلیج بزرگ بهره میگیرد و طول آزاد راهها و ریل قطار سریع السیر 11500 و 3000 کیلومتر میباشد.
سرمایه گذاری خارجی:
استان گواندونگ، در تعداد کل شرکت های دارای سرمایه خارجی در سراسر کشور پیشتاز است. در این استان تا پایان سال 2023 حدود 199000 شرکت با سرمایه خارجی ثبت شده است که یک چهارم از تعداد کل شرکت های خارجی ثبت شده در چین را به خود اختصاص داده است. دو شهر مهم این استان (گوانجو و شنزن) به عنوان مقاصد اول و دوم جذب سرمایه گذاری خارجی در چین انتخاب شده است (گوانجو برای هفتمین سال متوالی مقام اول در جذب سرمایه گذاری خارجی را در سال 2023 را از آن خود کرد)؛ شهرهای شانگهای و پکن بعد از شنزن در ردههای سوم و چهارم قرار گرفتند.
همچنین در راستای طرح ارتقای منطقه آزاد تجاری گواندونگ قرار است تا سال 2025، مناطق آزاد تجاری در استان گواندونگ بیش از 30000 شرکت سرمایه گذاری خارجی را جذب نمایند که مجموع سرمایه گذاری این شرکت ها بیش از 70 میلیارد دلار آمریکا و مجموع حجم واردات و صادرات آنان بیش از 800 میلیارد یوان است. بر اساس این طرح، مناطق آزاد در استان گوانگدونگ در نظر دارد به یک دروازه طلایی و بستر مهم برای ترویج گشایش های صنعتی چین مبدل گردد. در همین اخیرا تمایل بسیاری در بین شرکت های سرمایهگذار خارجی از کشورهای توسعه یافته مانند ایالات متحده، ژاپن، کره جنوبی و اروپا، برای سرمایه گذاری در زمینه تولید در جنوب چین ایجاد شده است.
گواندونگ و منطقه خلیج بزرگ:
طرح خلیج بزرگ موسوم به (Greater Bay Area (GBA شامل 9 شهر استان استان گواندونگ، ماکائو و هنگکنگ میباشد که در سال 2018 توسط رئیسجمهور چین به طور رسمی تصویب گردید و با هدف ایجاد یک پایگاه با اقتصاد قدرتمند و قابل رقابت با خوشههای شهری خلیج سانفرانسیسکو، منطقه بزرگ نیویورک و توکیو ایجاد شده است. برغم مساحت محدود (6 درصد از کل مساحت چین)، این منطقه توانسته حجم بالایی از تجارت و تولید اقتصادی چین را به خود اختصاص دهد و با توجه به سهم حدود 30 درصدی چین در اقتصاد جهان، نه تنها خود را به عنوان موتور محرکه اقتصاد چین معرفی نموده است، بلکه نقش پر رنگ تری در زمینه اقتصاد جهانی ایفا مینماید و با توجه به موقعیت جغرافیایی، حضور غولهای فناوری و فعالیت شرکتهای بینالمللی، هاب فناوری و نوآوری جهانی و عنصر اصلی ابتکار «کمربند-راه» به یکی از پویاترین موتورهای رشد جهان مبدل شده است.
شنزن به عنوان یکی از شهرهای مهم منطقه خلیج بزرگ، با تولید ناخالص داخلی 480 میلیارد دلار یکی از مناسبترین محیط های تجاری و از قطب های فناوری و نوآوری جهان میباشد. کلان شهر شنزن در جنوب چین با اقدامات متحول کننده در دهههای گذشته، فصل جدیدی را در اصلاحات کشور چین آغاز کرده است. این شهر که زمانی تنها یک دهکده ماهیگیری کوچک بود، از سال 1980 و بعد از آغاز اصلاحات اقتصادی چین و انتخاب به عنوان یکی از اولین مناطق ویژه اقتصادی چین، اکنون تبدیل مرکز اصلی برای انجام اصلاحات در کشور چین شده است و با دستاورهای فن آورانه در سالهای اخیر از آن به عنوان "دره سیلیکون" چین شناخته میشود و اقتصاد دیجیتال و اینترنتی آن به سرعت در حال پیشرفت است.
شنزن با روی آوردن به بخش های با توسعه فناوری پیشرفته و وجود بیش از 17.66 میلیون نفر، اکنون تبدیل به مکانی برای حضور برخی از بزرگترین بازیگران فناوری چین مانند Huawei، Tencent، BYD است و استعدادها و کارآفرینان جوان را از سراسر کشور و همچنین خارج از کشور جذب کرده موقعیت خود را به عنوان یک مرکز نوآوری تثبیت نموده است و در این راستا در ماه گذشته از یک طرح 30 مادهای رونمایی کرد که شامل طیف گستردهای از ابتکارات و مشوق ها برای توسعه کارآفرینی، تحقیقات و پیشرفتهای فناوری میباشد.
فوشان:
فوشان یکی دیگر از شهرهای مهم استان گواندونگ و در فاصله 20 کیلومتری از گوانجو قرار گرفته است. مجاورت شهر فوشان با دو منطقه ویژه هنگ کنگ (231 کیلومتر )و ماکائو ( 140 کیلومتر ) بر اهمیت این شهر افزوده است. تولیدات این شهر درحوزههای صنعتی از جمله ساخت لوازم و اثاثیه منزل، مبلمان، الکترونیک، منسوجات، پلاستیک، چرم، بسیار مواد غذایی، سرامیک،ریخته گری، کاشی، سفال و ماشین آلات بسیار معروف میباشد. بزرگترین بازار عمده فروشی مبلمان دنیا و لوازم خانگی در شهر فوشان قرار دارد. تولید ناخالص داخلی این شهر در سال 2023 حدود 1.3 تریلیون یوآن (معادل حدود 18 میلیارد دلار) ثبت شده است که بعد از شنزن، گوانجو و هنگ کنگ در رتبه چهارم برترین شهرهای منطقه خلیج بزرگ به لحاظ تولید ناخالص داخلی قرار گرفته است. حجم کل صادرات و واردات شهر فوشان در سال 2023 به رقم حدود 600 میلیارد یوآن رسید که حدود 500 میلیارد یوآن صادرات و 100 میلیارد یوآن واردات آن ثبت شده است.
جوهای:
جوهای، یکی از اولین مناطق ویژه اقتصادی (SEZ) در چین، که در مرکز منطقه خلیج بزرگ گوانگدونگ-هنگ کنگ-ماکائو (GBA) واقع شده است. این شهر در 120 کیلومتری جنوب گوانجو قرار دارد و در شرق به هنگ کنگ و در جنوب به ماکائو متصل است. جوهای دارای مساحت 1725 کیلومتر مربع و جمعیت ساکن دائمی آن 2.4772 میلیون نفر است. بیش از چهار دهه از تاسیس منطقه ویژه اقتصادی جوهای میگذرد و این شهر به دستاوردهایی در توسعه اقتصادی و اجتماعی دست یافته است به طوری که در سال های اخیر شاهد ارتباط بیشتر جوهای و ماکائو و بهبود حمل و نقل دریایی، جاده ای، هوایی و ریلی در این منطقه بوده است و جوهای را به شهری مناسب برای زندگی و کار با کیفیت بالا با کوههای سرسبز و آب های دلپذیر تبدیل نموده است.
تولید ناخالص داخلی این شهر در سال 2023 به رقم حدود 423 میلیارد یوآن رسیده است و این شهر را در رتبه هفتم در بین شهرهای مهم در منطقه خلیج بزرگ قرار داده است. حجم تجارت خارجی این شهر در 2023 به حدود 300 میلیارد یوآن رسید حدود 200 میلیارد یوآن صادرات و 100 میلیارد یوآن واردات از این استان ثبت شده است.
سیستم حمل و نقل این شهر بسیار مطلوب میباشد پل معروف جوهای هنگ کنگ و ماکائو به طول 55 کیلومتر در منطقه جوهای طولانی ترین گذرگاه دریایی جهان در جنوب چین چند سال پیش با هزینه 20 میلیارد دلار افتتاح گردید که نقش مهمی در تسریع مبادلات تجاری در منطقه خلیج بزرگ داشته است . همچنین تسریع ترخیص گمرکی در هفت روز هفته و 24 ساعته ، با دسترسی 15 دقیقه تا فرودگاه بین المللی ماکائو، 40 دقیقه تا فرودگاه بین المللی هنگ کنگ و دسترسی به خطوط پروازی به به 88 مقصد در سراسر کشور و همچنین سیستم حمل و نقل ریلی مناسب از قابلیت های مهم این شهر به حساب می آید.
دونگوان:
از دیگر شهرهای مهم استان گواندونگ شهر دونگوان میباشد که با 2460 کیلومتر مربع مساحت، دارای جمعیتی 10 میلیونی است در فاصله 70 کیلومتری از گوانجو و در بخش شرقی دلتای رودخانه مروارید قرار گرفته است. روند توسعه این شهر همزمان با اجرای برنامه اصلاحات اقتصادی دولت چین از سال 1988 آغاز گردید و درحال حاضر به عنوان یکی از شهر های مهم منطقه خلیج بزرگ دونگوان بیش از 12000 شرکت با سرمایه خارجی در این شهر حضور دارند که این شهر به عنوان یکی از جذاب ترین مقاصد برای سرمایه گذاری مبدل کرده است. این شهر نقش مهمی در اتصالات حمل و نقلی میان گوانجو و شنزن ایفا کرده است و با ایجاد مسیرهای مواصلاتی، مسیر شهرهای گوانجو، شنزن و هنگ کنگ به طر قابل توجهی کاهش داده است.
تولید ناخالص داخلی این شهر در سال 2023 به رقم حدود 1.2 تریلیون یوآن رسیده است و این شهر را در رتبه پنجم در بین شهرهای مهم در منطقه خلیج بزرگ قرار داده است. همچنین حجم تجارت خارجی این شهر در 2023 1.2 تریلیون یوآن رسید که 436 میلیارد یوآن واردات و 846 میلیارد یوآن صادرات از این استان صورت گرفته است
نمایشگاهها:
دیپلماسی نمایشگاهی بعنوان یکی از شاخص های اصلی این استان میباشد. طبق تقویم نمایشگاهی استان گواندونگ هرسال حدود 200 نمایشگاه تخصصی در شهرهای مختلف این استان برگزار میگردد. بزرگترین و قدیمی ترین نمایشگاه دنیا موسوم به نمایشگاه بین المللی صادرات و واردات چین (کانتون فر) که هر ساله در بهار و پاییز در شهر گوانجو مرکز گواندونگ ، میزبان شمار فراوانی از بازدید کنندگان داخلی و خارجی میباشد.
اخیرا یکصد و سی و پنجمین دور از نمایشگاه صادرات و واردات چین (کانتون فیر) بعد از حدود سه هفته و سه فاز مختلف به کار خود پایان داد و در مجموع 246 هزار خریدار از 215 کشور خارجی در نمایشگاه حضور داشتند که آمار بازدید کنندگان با افزایش 24.5 درصدی نسبت به دور قبل، رکود جدیدی در تاریخ برگزاری این نمایشگاه ثبت نمود و حدود 24.7 میلیارد دلار معادلات تجاری در جریان این نمایشگاه ثبت
روابط تجاری با سایر کشورها:
مهمترین مقاصد برتر صادراتی استان گواندونگ در سال 2023 به ترتیب عبارتند از : هنگ کنک (143 میلیارد دلار) ، آمریکا (125 میلیارد دلار ) ، ژاپن (27 میلیارد دلار) ، هند (26 میلیارد دلار دلار)، ویتنام (25 میلیارد دلار)، هلند (22 میلیارد دلار)، مالزی (22 میلیارد دلار)، آلمان ( 20 میلیارد دلار) ، بریتانیا ( 19 میلیارد دلار) و مکزیک (18 میلیارد دلار)
مناسبات با جمهوری اسلامی ایران:
با توجه به جایگاه استان گواندونگ در اقتصاد چین و به عنوان محور اصلی صنعت و تجارت در جنوب این کشور، این استان همواره حداقل یک چهارم از کل مبادلات تجاری میان ایران و چین را به خود اختصاص داده است. بر اساس آمار رسمیگمرک چین که صرفا تجارت رسمی را در بر میگیرد، بر اساس آمار احصاء شده از گمرک چین، در سال 2023 حجم مبادلات ایران و استان گواندونگ بالغ بر 1.730 میلیارد دلار بوده که بیش از 145 میلیون دلار سهم صادرات ایران و 1.577 میلیارد دلار صادرات گواندونگ به ایران بوده است. خاطر نشان می سازد، آمار ارائه شده از سوی گمرک چین، صرفا ناظر بر آن دسته از کالاهائی است که بصورت مستقیم و با گواهی مبداء صادره از سوی کشورمان میباشد و این درحالیست که اغلب کالاهای اصلی نظیر پتروشیمی و مواد معدنی بصورت غیررسمی و بنام گواهی مبداء سایر کشورها به این منطقه صادر میگردد و با احتساب این موضوع، میتوان برآورد نمودن حداقل یک چهارم از کل مجموعه واردات کشورمان به جنوب چین سرازیر میگردد.
همچنین جمع کثیری از تجار ایرانی هر ساله به شهرهای گوانجو، شنجن، دون گوان، فوشان، جونگشان و جوهای در این استان رفت و آمد دارند و حدود 550 ایرانی در شهر گوانجو و شنجن ساکن هستند. همچنین حدود 150 دانشجوی ایرانی در دانشگاههای این استان مشغول به تحصیل هستند و اخیرا تعداد متقاضیان ایرانی تحصیل در دانشگاههای جنوب چین به خصوص در دانشگاه پزشکی جنوب چین افزایش داشته است.
وضعیت خواهر خواندگی با سایر شهرهای جهان:
استان گواندونگ با 48 استان در سایر کشورها دارای خواهر خواندگی است که از جمله میتوان به استانهای هوگو، سوتولز استرالیا، ماساچوست آمریکا، اوترخت هلند، والپاراسیوی شیلی، الکساندریا مصر .... اشاره نمود. همچنین شهر گوانجو دارای 38 خواهر خواندگی با لس انجلس آمریکا، مانیل فیلیپین، دوربان آفریقای جنوبی، بریستول بریتانیا، اکاترینک بورگ روسیه و آرکورینای پروامضا کرده است. شنزن دومین شهر بزرگ این استان نیز با شهرهای هوستون آمریکا، بریسبن استرالیا، پوژان لهستان، کینگستون جامائیکا، لوم توگو و گوانگیانگ کره جنوبی قرارداد خواهر خواندگی امضا نموده است. یادداشت تفاهم همکاری میان دو شهر تهران و گوانجو در 26 اسفند 1400 به امضاء شهردار محترم تهران و شهردار شهر گوانجو رسیده است؛ همچنین کرسیهای زبان فارسی و چینی در دانشگاههای ایران ( دانشگاه مازندران و اصفهان) و دانشگاه روابط خارجی گوانجو برقرار میباشد. مرکز کنفوسیوس دانشگاه مطالعات خارجی گوانجو، در دانشگاه مازندران در حال فعالیت میباشد